Canh tác Ngon và Lành của Gạo Ông Cua ST25

Vượt qua 30 mẫu gạo của 10 quốc gia tham dự, gạo ST25 mang thương hiệu Gạo Ông Cua của Việt Nam tiếp tục lần thứ 2 đoạt giải Gạo ngon nhất thế giới vào cuối năm 2023. Ngay trên bờ ruộng thực nghiệm gạo ST25, kỹ sư Hồ Quang Cua, cha đẻ của giống gạo này, đã chia sẻ với Báo Lao Động về hành trình 20 năm kiên trì theo đuổi mục tiêu tạo ra những hạt gạo không chỉ ngon mà còn phải lành.

Ông có thể chia sẻ cảm xúc với độc giả báo Lao Động khi gạo ST25 được vinh danh trên trường quốc tế?

Cái giải thưởng quốc tế dành cho gạo ST25 là chứng nhận cho một quá trình hữu cơ hóa khâu sản xuất lúa ST25 của chúng tôi đã thành công. Những cái định hướng của nhóm nghiên cứu của chúng tôi trên 20 năm qua là đúng. Một cái quá trình khảo sát hiện trạng, nền đất và điều kiện thổ nhưỡng của địa phương phù hợp cho cây lúa thơm thì chúng tôi đã làm từ rất lâu rồi. Chúng ta phải có những hiểu biết cơ bản, tức là chúng ta phải thấy là vùng đất Sóc Trăng có tiềm năng. Còn dĩ nhiên khi lai tạo thì chúng ta phải tìm tòi những phương pháp nào mà cho ra các loại gạo có hương vị mới và nó khác với những loại gạo đã từng đoạt giải như trước đây thì mình mới có khả năng thắng giải.

Ngoài các yếu tố về mùi, vị khác biệt đó thì về hình thức thì gạo ST25 dài hơn những giống đã đoạt giải có trước, thứ nhì là lấy dài chia ngang thì đó là độ thon thì ST25 cũng thon hơn các loại gạo có trước, ngoài ra còn trắng hơn, và khi chúng ta trữ lúa để dành xay xát thì lâu khô hơn tất cả những giống có trước. Với những đặc tính này đã củng cố vị thế của gạo Việt Nam trên thương trường của thế giới một cách rất vững mạnh. Và nói thật là những nước mà hay cạnh tranh với Việt Nam ví dụ như Thái Lan thì họ thật sự biết rằng gạo Việt nam đã có những tiến bộ rất vượt bậc không chỉ của nhóm nghiên cứu của chúng tôi mà cả những nhà khoa học lai tạo giống ở ĐBSCL.

Từ năm 2017 đế nay gạo thơm Sóc Trăng liên tục được vinh danh trên thương trường quốc tế, vậy ông có thể chia sẻ các bí quyết về canh tác như thế nào?

Những mẫu gạo đi dự thi quốc tế năm nay chúng tôi làm ngay trong vụ Hè-Thu được nông dân trồng theo một quy trình đơn giản đó là Không xài hóa chất trong khâu trừ côn trùng và sâu bệnh nên nó đạt được cái mùi mà chúng tôi thấy rất là phù hợp. Mỗi năm 2 vụ lúa thì chúng tôi luôn tổ chức thanh lọc để loại trừ các cá thể xấu và đồng thời để nâng cấp những dòng có tính thích nghi cao hơn khi trước cho nên phẩm chất gạo luôn giữ vững và có thể nói phần nào là phẩm chất cao hơn năm trước. Từ 2 năm nay, các dòng ST24 ST25 chúng tôi đưa ra cho nông dân canh tác thì các rủi ro giảm năng suất càng ngày càng ít đi và nói chung nó còn đem lại giải thưởng danh giá quốc tế lần thứ 2 giúp cho bà con nông dân an tâm trong canh tác, và chất lượng gạo của Việt nam liên tục được nâng lên.

Thực tế ghi nhận trên đồng ruộng của một số nông dân canh tác giống lúa ST25, nông dân chia sẻ rằng nhờ có giống lúa của ông Cua mà họ có thu nhập ổn định và có cơ hội đổi đời như ngày nay. Theo ông thì ông nghĩ như thế nào về câu nói này?

Thứ nhất là chúng tôi phải có những cái giải pháp để nông dân có niềm tin và an tâm gieo trồng cái giống này trên đất đó. Đây ở xã Đại Tâm là khu vực trọng điểm để sản xuất giống cấp xác nhận của chúng tôi, do là giá giống thì không nhất thiết phải biến động theo giá thị trường như là các lúa khác nên chúng tôi luôn duy trì một cái mức giá để cho người nông dân có lãi.

Thứ nhì là những hợp đồng của chúng tôi với nông dân tại xã Đại Tâm là hợp đồng ổn định, điều đó chứng tỏ là mối liên hệ giữa doanh nghiệp và nông dân được giữ vững tốt liên tục hàng chục năm nay. Nhưng mà đối với những điện tích mà chúng tôi đầu tư sản xuất lúa lương thực thì chúng tôi liên tục hướng dẫn nông dân sản xuất lúa an toàn, thậm chí có những vùng chúng tôi hợp tác với nông dân sản xuất lúa hữu cơ liên tục trong 7 năm qua. Đầu tiên là thử nghiệm cho nó phù hợp rồi sau đó là đưa vào quy trình và nhờ vậy hạt gạo dần dần sẽ vừa ngon và lành. Chúng tôi sản xuất ở nhiều nơi, nhiều tỉnh, trong đó là Kiên Giang cũng có, Bạc Liêu cũng có, nhưng nhiều nhất là ở Sóc Trăng.

Trong xu thế hiện nay, việc nhu cầu của người tiêu dùng đòi hỏi gạo không chỉ ngon, mà còn an toàn và lành. Theo ông thì ông suy nghĩ như thế nào về câu nói này?

Về hướng này thì chúng tôi đã làm từ lâu rồi, chúng tôi sử dụng phương pháp phân hữu cơ trong canh tác lúa, nếu mà canh tác lúa an toàn thì chỉ cần giảm lượng phân hóa học xuống còn khoảng 1/3, trong đó 2/3 là sử dụng phân hữu cơ.

Thứ nhì là chúng tôi cố gắng tạo sức sống cho cây lúa mạnh, sau đó thì chúng ta áp dụng những giải pháp bảo vệ thực vật bằng vi sinh tức là bằng con vi khuẩn và vi nấm một cách kịp thời thì sẽ bảo vệ được cây lúa không bị dịch hại tấn công, không bị thiệt hại về năng suất và cuối cùng đem lại hương vị cơm ngọt cho hạt gạo Sóc Trăng hơn trước đây.

Áp dụng riêng lẻ các chế phẩm của các đơn vị riêng lẻ, và từ hè thu 2023 chúng tôi tích hợp vào quy trình canh tác và cho tới giờ này sau khi đạt giải đã chứng minh những hướng đi của chúng tôi là đúng. Thì đây là những chủ trương phù hợp với đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh của Bộ Nông Nghiệp, tuy nhiên chúng tôi đi hẳn vào cái giải pháp bảo vệ thực vật bằng sinh học một cách triệt để.

Lời kết

Thưa quí vị và các bạn, thông qua trao đổi với Anh hùng lao động Hồ Quang Cua cha đẻ của giống lúa ST25, chúng ta có thể thấy rằng ngày nay nhu cầu dùng gạo không chỉ để ăn no mà còn phải Ngon và Lành. Đây là sự chuyển đổi rõ rệt từ lượng sang chất là dấu ấn của ngành sản xuất lúa gạo trong quá trình phát triển theo hướng chất lượng cao, theo chuỗi giá trị khép kín, lấy tăng trưởng xanh làm nền tảng bảo đám an ninh, an toàn thực phẩm và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời tạo ra hạt gạo ngon, người nông dân sẽ làm giàu cùng cây lúa.

Một lần nữa xin cảm ơn ông đã dành thời gian cho cuộc trao đổi ngày hôm nay.

Nguồn: Báo Lao Động